U gotovo svakom gradu na svetu, a posebno u Evropi, postoji centralni gradski trg, okružen najboljim prodavnicama i restoranima, po pravilu ukrašen prelepom fontanom ili značajnim istorijskim spomenikom. To je glavno mesto okupljanja stanovnika toga grada i putnika namernika iz celog sveta.
Gradski trgovi su kroz istoriju često bili poprišta najtragičnijih, najuzbudljivijih, ali i najsrećnijih događaja u životima mnogih naroda. Na gradskim trgovima dešavala su se burna politička previranja, tu su organizovana javna smaknuća omraženih vladara i demonstracije ogorčenog stanovništva, ali i opštenarodna slavlja povodom pobeda izvojevanih, bilo na bojnom polju, bilo na sportskim terenima. Lepotu i atmosferu na nekim od ovih trgova vredi doživeti noću, pod posebnim osvetljenjem, drugi su najlepši kada su obasjani sunčevim zracima ili prekriveni debelim snežnim pokrivačem. U svakom slučaju, kada kao turista prvi put zakoračite najpoznatijim evropskim gradskim trgovima od njihove lepote vam zaista zastaje dah. Svi oni koji se tek spremaju na takvo putovanje kroz uzbudljivu istoriju Starog kontinenta predlažemo da prvo posete najlepše gradske trgove koji se nalaze na Uneskovoj Listi svetske baštine.
Trg Svetog Marka, Venecija, Italija
Kada je prvi put ugledao glavni trg u Veneciji, Napoleon je, navodno, oduševljeno izjavio: ‘Ovo je najlepši salon Evrope’. I zaista, od srednjeg veka do danas Trg Svetog Marka lepotom i arhitektonskom harmonijom opčini svakog posetioca koji zakorači na njegove uglačane, kamene ploče. Sam trg je spontano nastao u 9. veku kada je narod različitim povodima počeo da se okuplja ispred stare Bazilike sv. Marka. Današnje obrise trg je dobio 1177., kada je zbog važnog sastanka pape Aleksandra Trećeg i cara Fridriha Prvog Barbarose značajno proširen. Ovo je oduvek bilo centralno mesto okupljanja svih stanovnika Venecije, ali i trgovaca i putnika koji su u Mletačku republiku stizali iz svih krajeva sveta. Pošto se u ovaj grad-republiku sve do 19. veka stizalo isključivo preko mora, svi oni su se sa brodova iskrcavali upravo na Trgu sv. Marka. Jedinstvenu i nezaboravnu atmosferu ovom trgu daju istorijska zdanja koja ga okružuju: Bazilika s. Marka i njen zvonik, Duždeva Palata, Toranj sa satom, Staro i novo krilo Prokurativa, zgrada Nacionalne biblioteke, granitni stubovi sa krilatim lavom, simbolom sv. Marka i statuom sv. Teodora, zaštitnika Venecije. Trg je prvi put popločan krajem 12. veka, raznobojnim ciglama, ali su one 1723. zamenjene kamenim pločama tamne i bele boje. Na taj način ceo trg je podignut za jedan metar i privremeno su izbegnute poplave.
Veliki trg, Brisel, Belgija
I danas se mnogi slažu sa čuvenim francuskim piscem Viktorom Igoom koji je Veliki trg u Briselu proglasio najlepšim gradskim trgom na svetu. Svakom posetiocu odmah upada u oči neobičan arhitektonski sklad građevina koje ga okružuju iako su podignute različitim stilovima i pripadaju različitim istorijskim periodima. Tu su izuzetno očuvane barokne zgrade obasjane zlatnom pozlatom na fasadama i kupolama. Trgom dominiraju Gradska većnica, izgrađena u periodu od 1402. do 1455. u gotskom stilu i Kraljev dvor, podignut u 19. veku u neogotskom stilu. Većina zgrada, između ostalih i kuća Labudova u kojoj je neko vreme živeo i Viktor Igo, izgrađene su posle 1695. na mestu starih drvenih građevina. Naime, 1695. francuski kralj Luj 16. bombardovao je Brisel i sve zgrade od drveta su do temelja izgorele. Ali, stanovnici Brisela zasukali su rukave i za nekoliko godina podigli nove zgrade od kamena, sa pozlaćenim ukrasima na fasadama izuzetne lepote koje od tada do danas izmamljuju uzdahe divljenja brojnim posetiocima iz čitavog sveta. Fascinirani lepotom i otmenošču ovih nestvarnih građevina oni vrlo lako zaboravljaju na vreme i dešava se da satima posmatraju virtuozno izrađene detalje.
Crveni trg, Moskva, Rusija
Ovo ne samo da je jedan od najlepših, već i najpoznatiji gradski trg na svetu. Malo je onih koji ostaju indiferentni kada se nađu na ovom ogromnom prostoru koji odiše burnom istorijom carske, sovjetske i današnje, moderne Rusije. Pošto se sve glavne moskovske ulice sa Crvenog trga šire u svim pravcima, Moskovljani ga često nazivaju centralnim moskovskim trgom i srcem cele Rusije. Na ovom prostoru nekada se nalazila pijaca okružena drvenim građevinama koje su po nalogu cara Ivana Trećeg 1493. srušene zbog čestih izbijanja požara. Novi prostor postepeno se razvio u velelepni trg i postao je glavno mesto narodnog okupljanja i poprište brojnih dramatičnih događaja u ruskoj istoriji, od krunisanja careva do organizovanja čuvenih prvomajskih vojnih parada. Jedna je čak održana i 1941. godine, kada su Nemci opkolili Moskvu! Ruski vojnici su direktno sa Crvenog trga odlazili na prvu liniju fronta. Zanimljiv je i podatak da su zbog organizovanja vojnih parada komunističke vlasti srušile Kazanjsku katedralu i Iversku kapelu, ali su oba ova zdanja u potpunosti rekonstruisana posle raspada Sovjetskog Saveza, 90-ih godina prošlog veka. Crveni trg krase zdanja izuzetnog istorijskog i kulturnog značaja, između ostalih Crkva Svetog Vasilija Blaženog, sa jedanaest tornjeva i obnovljena Kazanjska katedrala, pa i čuveni Lenjinov mauzolej. U neposrednoj blizini smešten je Kremlj, kompleks crkava sa pozlaćenim kupolama, palata, muzeja i rezidencija opasan visokim crvenim zidom.
Starogradski trg, Prag, Češka
Stari grad, srednjevekovno jezgro Praga, smešteno je na obali Vltave a njegov središnji deo zauzima prostrani Starogradski trg, Staromjestske namjesti, koji je poslednjih godina jedna od najomiljenijih evropskih turističkih destinacija. Podignut je u 12. veku i danas predstavlja kulturno, trgovinsko i administrativno jezgro grada. Krase ga velelepna zdanja Stare gradske većnice i Tinske crkve, inače jedne od najznačajnijih religioznih građevina u Pragu koja je podignuta u gotskom stilu, dok joj je enterijer uređen u baroknom stilu. Tu su još i barokna Crkva Svetog Nikole, Kinska palata u rokoko stilu, kuća ‘Kod kamenog zvona’ i spomenik Janu Husu. Na zgradi Stare gradske većnice nalazi se čuveni Astronomski sat, izrađen 1410. Svakog sata pojavljuju se četiri figure, apostola, Smrti, Turčina i tvrdice. Na postolju iznad sata smeštene su figure 12 apostola, za svaki sat po jedna, a svih dvanaest se pokazuju u podne. Svakog punog sata ispod sata okupi se na hiljade turista željnih da dočekaju izlazak ovih figura. Na drugom brojčaniku koji je dodat 1870. sat precizno pokazuje smenu dana, meseci i godina, kao i izlazak Sunca i Meseca. Tokom Drugog svetskog rata nacisti su pokušali da demontiraju sat i prenesu ga u Nemačku. Zahvaljujući herojskim naporima građana Praga svi njegovi najvažniji delovi su sačuvani i do 1948. Astronomski sat je u potpunosti obnovljen. Naime, stanovnici Praga veruju da će njihov grad zadesiti velika tragedija ukoliko zapuste ovaj sat.
Stanislavov trg, Nansi, Francuska
Ovaj trg je u francuskom gradiću Nansiju izgradio 1766., za svega tri godine, tadašnji vojvoda od Lorene i bivši poljski kralj Stanislav Leščinski, u znak zahvalnosti francuskom kralju Luju XV koji mu je dodelio ovo vojvodstvo. Stanislavov trg povezuje srednjevekovni deo Nansija sa delom grada koji je u 17. veku podigao francuski kralj Karlo III. Na tom mestu tada su se već nalazila dva velelepna arhitektonska zdanja Gradska većnica i Sedište gradske uprave, ali arhitekta Emanuel Ere d Korni uspešno ih je spojio izgradnjom vrlo dinamičnog urbanog prostora, bez presedana u tadašnjoj Evropi. Posle francuske revolucije sa trga je uklonjena skulptura Luja XV i 1831. na njeno mesto postavljena je nova, bronzana statua Stanislava Leščinskog. Dva suprotna kraja Stanislavovog trga krase dve čudesne fontane posvećene Neptunu i Afitriti, opasane gvozdenim lukovima izuzetne umetničke izrade. Nažalost, u periodu od 1950. do 1983. trg je korišćen kao prostrani gradski parking, ali su gradske vlasti 2004. započele sveobuhvatnu obnovu trga po originalnim planovima iz 18. veka. Radovi vredni 9,45 miliona evra trajali su godinu dana, ali trgu je u potpunosti vraćen njegov prvobitni sjaj.
Preuzeto sa sajta www.novosti.rs
